Trẻ em trai ngay từ khi mới sinh đã được phân biệt giới tính với các em gái qua bộ phận sinh dục. Tuy sự phân biệt đó đôi khi có thể nhầm lẫn vì những dị tật bẩm sinh nhưng thường thì không nhiều. Ngoài hình thể bên ngoài và tư thế đi tiểu của trẻ nam có sự khác biệt hẳn với các trẻ nữ, về mặt tính dục, lứa tuổi này chưa có biểu hiện rõ ràng. Từ tuổi vị thành niên trở đi, tính dục mới bắt đầu phát triển. Biểu hiện chắc chắn của hiện tượng dậy thì ở nam là hiện tượng phóng tinh (mộng tinh hay “giấc mơ ướt”).
Sự phát triển về tính dục ở nam giới có một số điểm chính như sau:
- Đầu tiên là sự phát triển của tinh hoàn: Bắt đầu có thể từ 10 - 15 tuổi và hoàn thiện vào tuổi từ 15 - 18. Trong thời kỳ này, tinh hoàn của các em to dần lên, các ống sinh tinh trong tinh hoàn tăng kích thước và có sự biến đổi ở các tế bào trong ống sinh tinh để bắt đầu sản xuất tinh trùng. Các tế bào kẽ giữa, các ống sinh tinh cũng phát triển dần lên chế tiết ra testosteron (chất nội tiết nam).
- Xuất hiện các đặc điểm sinh dục phụ từ 10-15 tuổi, biểu hiện là mọc lông ở bộ phận sinh dục. Cùng với lông mu còn xuất hiện lông nách nhưng chậm hơn. Râu, ria mép cũng bắt đầu lún phún mọc ở hai khóe môi trên sau lan rộng dần xuống cả môi dưới và cằm (gọi là râu); ở một số người còn lan ra má (râu quai nón).
- Thay đổi về giọng nói: Nam giới từ tuổi dậy thì trở đi thanh quản phát triển nhanh, to ra và phần trước thanh quản nằm dưới da cổ lồi lên thành “lộ hầu”. Do thay đổi ở thanh quản nên tiếng nói của các em trai lúc này trở nên khàn đục, dân gian gọi là “vỡ tiếng”. Hiện tượng này thường xuất hiện trước khi có sự xuất tinh lần đầu và giọng trầm ổn định sau khi lông mu, lông nách và chiều cao phát triển đầy đủ.
 |
- Hoạt động của hệ thống tuyến bã trong cơ thể: Do ảnh hưởng của testosteron từ tinh hoàn tiết ra, da phủ ngoài cơ thể dầy lên và hệ thống tuyến bã dưới da được kích thích phát triển, chế tiết mạnh. Các lỗ tuyến trở nên bé nhỏ làm chất tiết bị ứ đọng, có khi bịt kín lỗ tuyến làm nang tuyến phồng lên tạo thành mụn trứng cá. Các mụn trứng cá có thể bị nhiễm khuẩn hóa mủ và khi vỡ ra có thể gây sẹo vĩnh viễn trên mặt, vì vậy không bao giờ nên nặn trứng cá vì càng nặn càng dễ nhiễm khuẩn. Cần giữ da luôn sạch sẽ, trường hợp muốn giảm trứng cá nên đến khám các thầy thuốc chuyên khoa da liễu. Chất tiết của tuyến bã cùng với các chất tiết trong mồ hôi của các em từ giai đoạn này tạo nên một mùi đặc trưng của cơ thể mỗi em.
- Tuổi trưởng thành hoàn chỉnh ở nam giới là 20 - 25 tuổi, là tuổi từ đó cơ thể không lớn thêm lên nữa. ở tuổi này, đặc điểm tính dục của nam giới mạnh mẽ nhất; nồng độ testosteron trong máu ở mức cao nhất (trung bình từ 10 - 35 nanomol/lít) và sinh hoạt tình dục cũng mạnh mẽ nhất. Từ tuổi 30 trở đi, lượng bài tiết testosteron bắt đầu giảm sút nhưng hoạt động tính dục chưa suy giảm mà phải từ 40 tuổi trở đi mới có sự giảm sút rõ rệt. Việc chế tiết của tuyến tiền liệt và các bộ phận phụ khác ít hơn nên lượng tinh dịch giảm và sinh sản tinh trùng của tinh hoàn cũng giảm, số lượng và chất lượng tinh trùng không còn được như những năm còn trẻ. Khác với phụ nữ, tinh hoàn của đàn ông sản sinh tinh trùng liên tục, và chỉ ngừng lại khi người đó chết, không như hoạt động phóng noãn và nội tiết của phụ nữ (buồng trứng cạn kiệt nang noãn và người phụ nữ bước vào giai đoạn mãn kinh từ tuổi trên dưới 50). Tuy vậy, ở đàn ông lớn tuổi vẫn có tình trạng “mãn dục nam giới” mà biểu hiện chủ yếu về mặt tính dục là ba dấu hiệu: giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương (khiến khó giao hợp được như khi còn trẻ) và tinh trùng yếu, ít. Tuổi xuất hiện mãn dục nam không giống nhau mà tùy từng cá thể. Có người đến 60 tuổi đã có hiện tượng mãn dục nhưng cũng có nhiều người ngoài 70 tuổi vẫn còn ham muốn và vẫn sinh hoạt tình dục bình thường. Tiêu chuẩn để đánh giá mãn dục nam là xét nghiệm testosteron thấp dưới mức bình thường.
BS.Phó Đức Nhuận